ایران تاكنون با طراحی بیش از 10 ماهواره با ماموریت های مختلف در زمره كشورهای صاحب فناوری فضایی قرار گرفته است.

طراحی ماهواره های 'مصباح' ، 'زهره'، 'سینا'، 'رصد'، 'ظفر' ، 'فجر' ، ' امیركبیر' 'امید' و 'طلوع' و ماهواره برهای 'سیمرغ'، 'سفیر'، 'سفیر امید' ، 'كاوشگر' 1 و 2 از جمله دستاوردهای كشور در این حوزه محسوب می شود.

علاوه بر این محققان كشور به دانش فنی برخی از زیر سیستم ها همچون زیرسیستم 'سازه'، 'حرارت'، 'انرژی'، 'تصویربرداری'، زیرسیستم 'محموله ذخیره' و 'ارسال الكترونیك روی بورد' دست یافته اند.

همچنین در بخش های مهمی چون شبیه ساز خورشید برای كالیبره كردن، نمونه پروازی حسگر خورشیدی و مغناطیسی، شبیه ساز در حلقه برای سیستم كنترل در وضعیت و تصویربرداری و سیستم انرژی و ذخیره آن، كشور به خودكفایی رسیده و آماده ارائه خدمات به سایر بخش‌ها است.

نمایشگاه یك روزه دستاوردهای فضایی ایران روز گذشته - پنج شنبه - در حالی برگزار شد كه بسیاری از حوزه های فعال در زمینه این فناوری راهبردی، آخرین دستاوردهای خود را در عرصه هوافضا به نمایش گذاشتند.

** ماهواره های ایرانی حاضر در نمایشگاه

پژوهشكده تحقیقات فضایی در این نمایشگاه به ارایه آخرین اطلاعات درباره پروژه های ماهواره ای از جمله پروژه 'پارس 2'، 'مصباح 2'، 'زهره' و تجهیزات آزمایشگاه های تحقیقات فضایی پرداخت.

***ماهواره زهره

'فرهاد اسكویی'، كارشناس زیرسیستم توان پژوهشكده تحقیقات فضایی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا در این باره گفت: ماهواره مخابراتی زهره ماهواره مخابراتی در مدار ژئو و در ابعاد 2*2*2 متر است.

وی افزود: این ماهواره دارای زیرسیستم هایی مانند 'موتورلن' برای تنظیم شعاع مداری و تبدیل مدار بیضوی به مدار دایروی، 'كراسترها' برای كنترل وضعیت، 'سلول های خورشیدی' و 'باتری های لیتیوم' برای تامین توان آن و 'محموله مخابراتی' است.

اسكویی خاطرنشان كرد: ماهواره مخابراتی زهره بناست تا امواج تلویزیونی و مخابراتی را در محدوده جمهوری اسلامی ایران پخش كند و در این راستا از فركانس های 'اس' و 'كی یو' استفاده می كند.

به گفته وی این ماهواره بناست تا در ارتفاع 36 هزار كیلومتری زمین و در مدار ژئو قرار گیرد و دارای عمر مداری 15 سال خواهد داشت و از این رو یك ماهواره عملیاتی محسوب می شود.

این كارشناس پژوهشكده تحقیقات فضایی گفت: به طور كلی سه نقطه ماهواره ای در مدار ژئو متعلق به جمهوری اسلامی ایران است و در صورتی كه فناوری ساخت ماهواره ها در مدار ژئو حاصل شود می توان این سه نقطه مداری را پر كرد.

***ماهواره 'پارس 2'

كارشناس زیرسیستم توان پژوهشكده تحقیقات فضایی همچنین درباره ماهواره پارس 2 گفت: هدف از ساخت این ماهواره دستیابی به فناوری طراحی و ساخت ماهواره های سنجش از دور عملیاتی، از نوع 'اپتیكی' و با قدرت تفكیك مكانی متوسط در طول موج های مرئی، مادون قرمز نزدیك، میانی و حرارتی است.

وی اضافه كرد: فناوری های مورد استفاده در ماهواره پارس 2 نیازهای غیرنظامی كشور در زمینه های مختلف از جمله به روز رسانی نقشه های پایه، تولید اطلاعات كشاورزی، منابع طبیعی، خاك شناسی، شهری و روستایی، منابع آب، بلایای طبیعی، زمین شناسی، هواشناسی و تولید نقشه های مرتبط را برآورده می كند.

اسكویی خاطرنشان كرد: این ماهواره بناست تا در ارتفاع مداری 694 كیلومتری زمین قرار گیرد و دارای جرم كمتر از 230 كیلوگرم و ابعاد یك هزار 200*900*900 و طول عمر مداری 5 سال خواهد بود.

***ماهواره دانشجویی دانشگاه صنعتی شریف

ماهواره دانشجویی دانشگاه صنعتی شریف، ماهواره ای در كلاس ماهواره های میكرو و با ماموریت تصویربرداری از زمین است.

پروژه طراحی و ساخت این ماهواره در سال 87 و براساس توافق میان سازمان فضایی كشور و دانشگاه صنعتی شریف آغاز شده است.

این ماهواره دانشجویی دارای وزن 50 كیلوگرم و ابعاد 40*40*40 است و به منظور طراحی و ساخت این ماهواره فعالیت های دقیق علمی وپژوهشی توسط بیش از 100 نفر از دانشجویان، فارغ التحصیلان و اعضای هیات علمی انجام شده است.

در حال حاضر مجموعه ای متشكل از تیم های حرفه ای در زمینه های اپتیك و تصویربرداری، سازه، حرارت، مخابرات، دینامیك و كنترل، توان، كامپیوتر پرواز، ایستگاه زمینی، قابلیت اطمینان، تست و یكپارچه سازی در این پروژه شكل گرفته است.

*** ماهواره دانشجویی امیركبیر

ماهواره امیركبیر محصول متخصصان رشته هوافضا دانشگاه امیركبیر است كه بناست در سال آینده به فضا پرتاب شود.

به گفته متخصصان، تیم گسترده ای در حدود 50 تا 80 نفر متشكل از اساتید و دانشجویان تحصیلات تكمیلی در رشته های برق، مكانیك، كامپیوتر، هوافضا، صنایع و نساجی برای ساخت این ماهواره همكاری می كنند و بناست علاوه بر انجام فعالیت های مطالعاتی در زمینه حوادث طبیعی مانند سیل و زلزله است.

***ماهواره فجر

این ماهواره اولین ماهواره ایرانی است كه دارای زیر سامانه پیشرانش گاز سد برای انتقال مداری است.

علاوه بر این مجهز به پالس پلاسمایی است كه نوعی رانشگر الكتریكی با ضربه ویژه بسیار بالا است و به عنوان محموله فرعی بهره برداری می شود.

این ماهواره دارای ماموریت های سنجش از راه دور و نقشه برداری است كه برای این منظور یك محموله دوربین بر روی آن نصب خواهد شد.

***دانشگاه های مادر در نمایشگاه دستاوردهای فضایی

در این نمایشگاه دانشگاه های كشور از جمله دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، دانشگاه صنعتی شریف، دانشگاه امیركبیر و دانشگاه علم و صنعت در كنار سازمان های مادر در حوزه هوافضا گزارشی از روند پیشرفت آنها به علاقمندان ارایه می كردند.

آزمایشگاه تحقیقات فضایی دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی به ارایه دستاوردهای خود از جمله 'طراحی، ساخت و راه اندازی مدل مجازی دینامیك وضعیت ماهواره'، 'مدل سخت افزاری دینامیك وضعیت ماهواره، استند سه درجه آزادی'، 'شبه سازی جازی خط مخابراتی' و نمونه تحقیقات و مهندسی عملگرهای عكس العملی، زیرمجموعه پایداری و كنترل وضعیت ماهواره ها' را در معرض دید علاقمندان قرار داده بود.

از جمله نرم افزراهای موجود در غرفه تحقیقات فضایی دانشگاه صنعتی خواجه نصیر 'نرم افزارهای سیستمی سامانه های فضایی'، 'ارزیابی و سطح بندی ماهواره های سنجش از دور'، 'تحلیل مدار ماهواره های لئو و ژئو' و نرم افزارهای موشك های حمل دو و سه مرحله ای' بود.

شبیه سازها ازجمله ابزارهای مهم و پركاربرد در زمینه آزمایش سامانه های فضایی است؛ نمونه آزمایشگاهی 'شبیه ساز محیط مغناطیسی مداری ماهواره از جمله این برنامه های كاربردی است كه توسط 'آزمایشگاه تحقیقات فضایی' دانشگاه خواجه نصیر ارایه شد.

براساس این گزارش قطرحلقه های این شبیه ساز 700 میلیمتر، بزرگی میدان تولیدی در یك بعد آن یك جی، بزرگی میدان تولید در دو بعد آن یك و چهار جی و شدت جریان مورد استفاده در این شبیه ساز 1/2 دهم تا 4/2 دهم آمپر است.

به گفته مسوولان این شبیه ساز قابلیت طراحی و ساخت سامانه شبیه ساز با ابعاد و قابلیت تولید میدان با بزرگی و محدوده پایداری مطلوب كاربر نیز وجود دارد.

رانشگر گاز سرد، نمونه مهندسی و تحقیقاتی چرخ عكس العملی از دیگر قطعات به كار رفته در یك ماهواه است كه توسط مركز تحقیقات دانشگاه خواجه نصیر الدین طوسی به نمایش گذاشته شد.

همچنین در غرفه دانشگاه صنعتی امیركبیر آخرین دستاوردهای این دانشگاه از جمله سیستم ناوبری اینرسی 'جی.پی.اس' حلقه بسته، نرم افزارهای تحلیل سازه های فضایی ، سیستم شبیه ساز شرایط حمل و نقل ماهواره و نیز شبیه ساز سخت افزاری سمت ماهواره از دیگر دستاوردهای پژوهشكده علوم و فناوری فضایی دانشگاه امیر كبیر بود.

علمی**9190**